Ký ức đèn mù u

Thuở nhỏ, mới nhìn cây mù u, thật lòng tôi không thích vì cái cây gì mà da xù xì xấu xí, trái lại không ăn được, nhưng nhìn riết quen, tôi thấy cây mù u cũng có nét đẹp thật gần gũi như chính tên gọi của nó vậy. Ở quê tôi nhà nào cũng có vài ba cây mù u mọc trong vườn, không cần chăm sóc nhiều, mù u cứ lặng thầm lớn lên cùng năm tháng.

Nếu người lớn thích gỗ mù u vì nó chắc bền thì trẻ con lại khoái bẻ trái. Vào tháng 9, 10 âm lịch hàng năm là mù u cho trái chín. Bẻ trái mù u vui lắm nhưng sợ nhất là gặp lũ kiến vàng. Lá mù u lớn như lá bàng nên kiến vàng lấy đó làm nơi sinh sống, có bữa tôi và mấy thằng bạn bị đốt đỏ hết tay.

Trái mù u chín sau khi mang về nhà, phơi nắng vài ngày cho khô lại, đập vỡ vỏ và lấy ruột bên trong. Sau đó dùng chày giã nhuyễn ruột mù u, trộn với bông gòn cho dễ bắt lửa. Cuối cùng mang hỗn hợp quấn vào que tre, que dừa là có thể đốt được.

Đèn mù u.

Thỉnh thoảng, tôi hay xin mẹ lon sữa bò bỏ đi để làm đèn mù u. Cứ bỏ ruột trái mù u vào lon sữa bò thật đầy, đặt một cái tim ngay giữa và đốt. Tối nào trời không mưa, trẻ con trong xóm tụ họp, xách những chiếc lon sữa đèn mù u đi dọc đường làng. Âm thanh lách tách khi đèn mù u cháy hòa cùng tiếng đồng ca trong trẻo vang lên khắp đồng quê.

Mùa mưa về, khi ngoài đồng văng vẳng tiếng ếch nhái gọi bầy, tía lục đục chuẩn bị đồ nghề đi chụp ếch và dĩ nhiên không thể thiếu cây đuốc tẩm dầu mù u soi đường. Mấy lần tôi hay trốn má, lén theo cha và mấy chú. Má hay dọa tôi đi đêm sẽ gặp ma nhưng tôi nào có sợ, đèn mù u sáng trưng cả một vùng nên riết rồi tôi cũng quen.

Những ánh đèn lấp lóe của người soi ếch ngoài ruộng đồng như có động lực thúc giục tôi không đi không được. Những làn gió đêm lướt vào da thịt mát rượi, nước lõm bõm dưới chân mặt ruộng, mắt chăm chú tập trung vào các bờ ruộng, lùm cỏ mà soi đèn tìm ếch… Ôi! Cái thú đi soi ếch đêm sao mà sướng, mà thích đến thế !

Rồi cuộc sống quê tôi cũng được thay màu áo mới. Những năm sau đó, điện về làng, cả xóm tôi vui mừng như hội. Chúng tôi quên dần những ngọn đuốc mù u, những rọi đèn mù u để vui với ngọn đèn điện sáng choang.

Dẫu biết cuộc sống luôn trôi về phía trước nhưng tôi không khỏi chạnh lòng khi ngọn đèn mù u cứ mờ dần trong tâm trí, nhường chỗ cho ánh đèn điện. Mặc cho sự vô tình lãng quên của con người, những hàng cây mù u vẫn đứng yên đó giữ đất, giữ làng suốt bao đời. Ánh đèn mù u năm nào sẽ mãi soi sáng những ký ức tuổi thơ tươi đẹp.

NGUYỄN THẾ ANH