Phát hiện mới về khả năng sản sinh ôxy không cần ánh sáng

Ảnh minh họa.

Một nghiên cứu mới đăng trên Nature Geoscience đã gây chấn động giới khoa học khi cho rằng các khối nốt đa kim loại dưới đáy đại dương có thể tạo ra ôxy mà không cần quá trình quang hợp.

Nếu được xác nhận, phát hiện này có thể làm lung lay giả thuyết lâu đời về sự hình thành sự sống trên Trái Đất. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng đang đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ nhiều nhà khoa học và cộng đồng bảo vệ môi trường.

Từ trước đến nay, giới khoa học tin rằng ôxy trong khí quyển Trái Đất chỉ xuất hiện khi các sinh vật thực hiện quá trình quang hợp - vốn cần ánh sáng Mặt Trời - cách đây khoảng 2,7 tỷ năm.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy các khối nốt đa kim loại dưới đáy biển có thể tạo ra dòng điện đủ mạnh để phân tách nước biển thành hydro và ôxy - một quá trình gọi là điện phân.

Phát hiện này được thực hiện tại vùng Clarion-Clipperton, một khu vực nằm giữa Mexico và Hawaii, nơi chứa lượng lớn nốt đa kim loại giàu mangan, nickel và cobalt - các kim loại quan trọng trong sản xuất pin xe điện và công nghệ năng lượng sạch.

Theo Hiệp hội Khoa học hàng hải Scotland, nếu nghiên cứu này là chính xác, nó sẽ làm thay đổi quan niệm về sự khởi nguồn của sự sống trên hành tinh xanh. Tuy nhiên, phát hiện trên càng làm dấy lên lo ngại từ các tổ chức bảo vệ môi trường, nhất là trong bối cảnh nhiều công ty đang lên kế hoạch khai thác khoáng sản biển sâu.

Hiện tại, ngành khai thác khoáng sản biển sâu nhận được sự quan tâm lớn từ các công ty như The Metals Company (Canada), công ty tài trợ một phần cho nghiên cứu này. Tuy nhiên, chính công ty này đã lên tiếng chỉ trích nghiên cứu của nhóm tác giả.

Ông Michael Clarke, Giám đốc quản lý môi trường của The Metals Company đánh giá nghiên cứu này có sai sót về phương pháp luận, các kết luận có thể xuất phát từ kỹ thuật nghiên cứu kém hơn là một hiện tượng khoa học thực sự.

Nghiên cứu của Andrew Sweetman và cộng sự đã gây ra cuộc tranh luận sôi nổi trong cộng đồng khoa học. Từ tháng 7-2024, đã có ít nhất 5 bài phản biện gửi đến các tạp chí khoa học để kiểm chứng lại phát hiện này.

Trước những chỉ trích, tác giả chính của nghiên cứu - Andrew Sweetman - cho biết ông đang chuẩn bị một phản hồi chính thức. Theo ông, trong khoa học những cuộc tranh luận đúng, sai là chuyện bình thường. Ông cũng thừa nhận cần thêm nghiên cứu để kiểm chứng phát hiện này.

Theo Vietnamplus