Có một công trình tưởng niệm, tri ân các nhà báo liệt sĩ trên đất Kiên Giang

Nhà báo Trương Thanh Nhã (thứ hai từ trái qua) - nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Kiên Giang, nguyên Tổng Biên tập Báo Kiên Giang.

Nhà báo Trương Thanh Nhã, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Kiên Giang, nguyên Tổng Biên tập Báo Kiên Giang cho biết: “Làm báo hồi đó không có lương, nhưng bom đạn thì chia đều cho anh em”. Ông kể năm 1969, cơ quan Tiểu ban Thông tấn báo chí tỉnh Rạch Giá đóng tại Đường Sân, xã Vĩnh Bình Nam, huyện Vĩnh Thuận. Ít ngày sau, bị thám báo, địch đánh dữ dội, buộc cơ quan dời về Lô 12, xã Vĩnh Hòa, huyện U Minh Thượng, đóng tại khu vườn của một nhà dân. Một hôm, đơn vị hết gạo, ông cùng một đồng nghiệp được phân công bơi xuồng đến nhà dân ở ấp Kèo 1, xã Vĩnh Bình Bắc, huyện Vĩnh Thuận mượn gạo. Vừa đi khỏi được 500m thì hay tin địch bao vây đơn vị, bắn chết một bảo vệ, một du kích và bắt một phóng viên.

Ngày 18-11-1969, địch “nhảy cóc” đánh biệt kích chớp nhoáng bằng trực thăng vận vào cơ quan báo chí tại Lô 12 ấp Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Hoà (Vĩnh Thuận trước đây). Chúng đã bắn chết đồng chí Lê Văn Mẫn bảo vệ, giao liên và 1 du kích ấp. Ngày 22-11-1969, địch dùng máy bay B52 đánh nhiều lượt ở khu rừng ấp Khân, phóng viên Trần Anh Tuấn (Tư Xuân) hy sinh. Trong lúc cơ quan đang lo chôn cất đồng đội thì hay tin nhà báo Nguyễn Văn Thâu (Ba Trung Cùi), phó tiểu ban thông tấn báo chí hy sinh. Tháng 1-1972, hai nhà báo Huỳnh Việt Hưng, Hữu Đức hy sinh tại căn cứ cơ quan ở Vĩnh Hòa (Vĩnh Thuận). Trong trận càn quyét bắn phá ác liệt của địch ở ngọn rạch Thuồng Luồng, Đông Hưng (An Biên), nhà báo hoạ sỹ Hồng Văn Quang (Bảy Vệ), phó tiểu ban văn nghệ đã anh dũng hy sinh

Trong chiến tranh, làm được tờ báo đã khó, phát hành báo đến với cán bộ và nhân dân cũng cực kỳ gian khổ, thậm chí phải hy sinh.  Đêm 29 tết Mậu Tý (1972), hoạ sỹ minh hoạ và khắc gỗ Nguyễn Văn Cộng (Bảy Truyền) trên đường mang báo Chiến thắng xuân Mậu Tý đã bị địch phục kích bắn chết trong chiến trường U Minh Thượng.

Truyền thống báo chí cách mạng của tỉnh luôn gắn với truyền thống đấu tranh anh dũng của đảng bộ, quân và dân Kiên Giang; được xây dựng nên bằng công sức, trí tuệ, lòng dũng cảm và xương máu của biết bao nhiêu thế hệ cán bộ, phóng viên. Qua 30 năm chiến tranh gian khổ có gần 30 nhà báo liệt sĩ đã nằm lại khắp các chiến trường, nhiều nhà báo bị thương tật vĩnh viễn, đau ốm bệnh tật triền miên. Có những người tìm được thân thể chôn cất trang trọng, nhưng đa số không tìm được hài cốt vì sự tàn khốc, ác liệt của chiến tranh. Thậm chí có những người vừa mới chôn xuống cỏ chưa kịp mọc trên nấm mộ đã bị bom địch “cày đi, xới lại” làm chết thêm lần nữa!

Nằm khiêm nhường trong Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Vĩnh Thuận là công trình bia tưởng niệm liệt sĩ ngành tuyên huấn của tỉnh Rạch Giá (Kiên Giang) bị thất lạc phần mộ. Tấm bia trang trọng khắc 33 tên liệt sĩ là những người công tác trong ngành tuyên huấn, văn nghệ, huấn học, báo chí… đã không quản hiểm nguy, anh dũng ngã xuống cho độc lập, tự do, cho hòa bình thống nhất hôm nay. Nơi đây trở thành nơi tưởng niệm các nhà báo liệt sĩ - những người cầm bút thay súng, lấy trang báo làm vũ khí. Là địa chỉ đỏ nhắc nhớ một thời làm báo đầy gian khổ, nơi những trang giấy nhàu nát in bằng phương tiện thô sơ trở thành thứ vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Có người đã ngã xuống khi đang tác nghiệp giữa chiến trường, người bị địch phục kích trong lúc đưa tài liệu ra tuyến đầu, người gục ngã giữa đêm mưa rừng vì sốt rét ác tính…

Nơi đây đã lưu giữ ký ức, là công trình thấm đẫm nghĩa tình của những người làm báo. Nơi tưởng niệm không chỉ là điểm đến của lòng biết ơn, mà còn là lớp học sống động về tinh thần nghề báo luôn dấn thân, phụng sự. Nhân kỷ niệm 100 năm ngày báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), Nhà báo Trương Thanh Nhã khi về thắp hương tri ân tại đây mong muốn: “Người làm báo hôm nay được sống trong hòa bình, càng phải nhớ ơn những người đi trước - những nhà báo đã viết bằng cả trái tim và đôi khi bằng chính máu mình”.

Ngày nay, trong dòng chảy báo chí hiện đại, nơi tưởng niệm ấy như một ngọn lửa thiêng nhắc nhở thế hệ làm báo hôm nay về trách nhiệm xã hội, đạo đức nghề nghiệp, và tinh thần dấn thân cống hiến. Đó chính là những giá trị thiêng liêng từ thời kháng chiến đến thời bình. Nơi tưởng niệm các nhà báo liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Vĩnh Thuận không chỉ lưu giữ ký ức mà còn giữ gìn linh hồn báo chí cách mạng - ngòi bút đã và sẽ mãi mãi vì dân tộc, vì nhân dân, viết tiếp những câu chuyện hòa bình, vươn mình bước vào kỷ nguyên phồn vinh, phát triển của đất nước.

VÕ THANH XUÂN